Царинската унија претставува единствена царинска територија на земјите-членки на ЕУ, во која вкупната внатрешна трговија и трговија со стоки меѓу земјите-членки се одвива без царински формалности, односно без спроведување на царинска контрола на стоки и без плаќање на царински давачки. Во однос на трговските односи со трети земји, принципот е дека сите стоки што влегуваат на оваа територија подлежат на унифицирани правила за контрола и наплата на пропишани царински давачки, засновани на заедничка царинска тарифа и заедничко и усогласено царинско законодавство за примена на таа тарифа, со која се утврдува надворешната политика кон трети земји.
Во 2019 година Царинската унија на ЕУ ја прослави својата 51-годишнина. Тоа е единствен пример за област каде што голем број на земји применуваат униформен систем за справување со увозот, извозот и транзитот на стоки и спроведување на заеднички пакет правила, наречени Царински Законик на Унијата (UCC). Униформен систем на царински давачки се користи при увоз од надвор од ЕУ и нема граници за царина на границите меѓу земјите на ЕУ. Должноста за стока од надворешната страна на ЕУ генерално се плаќа кога тие првпат влегуваат, но после тоа, нема ништо повеќе да се плати, но повеќе проверки и сите стоки се движат слободно во Царинската унија на ЕУ.
Царинската унија на ЕУ е од суштинско значење за правилно функционирање на единствениот пазар. Во пракса, националните царински служби во сите 28 земји на ЕУ работат заедно за управување со секојдневните активности на Царинската унија. Европската комисија предлага царинско законодавство на ЕУ и го следи нејзиното спроведување.
Законодавството на Царинската унија се состои скоро исклучиво со законодавство кое е директно обврзувачко за земјите-членки. Царинските политики на ЕУ опфаќаат политики на:
- Царина и безбедност – Иницијативите за безбедност во врска со царината на ЕУ вклучуваат концепт на овластен економски оператор (АЕО) и безбедносна соработка со земји што не се членки на ЕУ.
- Електронски царини – Огромното мнозинство на царински декларации на ЕУ и за увоз и за извоз сега се доставува до царината по електронски пат, наместо да се користи формат на хартија.
- Постапки за меѓународна трговија – ЕУ ги поедностави и усогласи процедурите за меѓународна трговија за да им го олесни увозот и извозот на деловните субјекти на ЕУ.
- Меѓународна царинска соработка – ЕУ потпишува договори за царинска соработка со нејзините најголеми трговски партнери, кои често содржат одредби за безбедност и поедноставување на постапките.
- Царински законик – Основното царинско законодавство на Европската унија е содржано во Царинскиот законик и одредбите за спроведување на Кодексот.
- Пресметка на царински давачки – Создаден е стандарден сет на правила за утврдување на вредноста на стоките што се користат за пресметување на царинските давачки.
- Програми за царинска соработка – Поддршка на соработката помеѓу националните царински администрации – размена на информации, развој на вештини и компетенции и споделување на најдобри работни практики.
- Царински постапки – ЕУ одржува широка документација за сите аспекти на царината, од тоа како да се направи царинска декларација до царински формалности за бродовите.
Одлуката за е-царина ја поставува основната рамка за создавање на “без хартија” околина за царина и трговија, за утврдување на целите, како и за структурата, средствата и главните рокови. Потоа, Комисијата има изготвено план со кој се утврдуваат визијата, целите, стратешката рамка и пресвртниците за спроведување на Електронската царинска иницијатива – Мулти-годишниот стратешки план (MASP). Усвојувањето и примената на Царинскиот законик на Унијата (UCC) од 1 мај 2016 година ја завршува смената од Царината во без хартија и целосно електронско и интероперативно опкружување со основни вредности на едноставност, услуга и брзина. UCC ја претставува новата рамковна регулатива за правила и процедури за царина низ ЕУ и ги опфаќа повеќето проекти кои претходно беа воведени со Одлуката за е-Царина. Главниот проект што преостанува како што е опфатен со одлуката за е-Царина е околината на Единствен прозорец на ЕУ за царинска иницијатива.
Повеќегодишен стратешки план (MASP)
Случувањата за електронски царински системи широк ЕУ се дадени во Мулти-годишниот стратегиски план на ЕУ за создавање европско електронско царинско опкружување. Овие планови се во согласност со оперативните и законодавните проекти и веќе планираните или тековните развојни активности во царинските области. MASP исто така им обезбедува на заинтересираните страни преглед и информации за позадината на проектите и клучните прашања поврзани со еволуцијата на иницијативата за електронски царини и сегашната состојба.
Acquis во ова поглавје се состои главно од инструменти со кои се обезбедува функционирање на царинската унија, како и ефективна заштита и контрола на надворешните граници.
Законодавството на правото на ЕУ во овој сектор се состои од Законодавство што директно се применува во земјите-членки, во кој се вклучени:
- Царинскиот законик на ЕУ и придружните одредби за спроведување
- Комбинираната номенклатура на ЕУ
- Заедничката царинска тарифа со трговски преференци
- Тарифните квоти
- Тарифните суспензии
- Други царински регулативи надвор од обемот на Царинскиот законик, како што се царинските контроли на фалсификувани и пиратски производи, прекурзори на дрога и извоз на културни добра.
Без Царинска унија на ЕУ Не е можно заедничка трговска политика и развој на Европската унија, нејзиниот заеднички земјоделски пазар и ефективна координација на економската и монетарната политика. Царинската унија се заснова на одредбите од Договорот за функционирање на ЕУ (ТФЕУ), Поглавје II – Слободно движење на стоки (членови 28-33). Во членот 28 се утврдува дека царинската унија ја опфаќа целата трговија со стоки, што вклучува забрана на царински давачки и мерки со ист ефект врз увозот и извозот на стоки меѓу земјите членки на ЕУ, како и примената на заедничка царинска тарифа на нивните трговски односи со трети земји. Терминот царинска унија значи простор во кој нема внатрешни пречки за движење на стоки, а стоките што доаѓаат од трети земји се предмет на вообичаени правила, давачки и квоти. Генерален директорат на Европската комисија за ова поглавје е Генералниот директорат за оданочување и царина (DG TAXUD).
Преговорите за поглавјето за Царинската унија во најголем дел се фокусираат на усвојување на законодавството. Предностите и предизвиците се однесуваат на:
Утврдување на доволно оперативен капацитет на царинска администрација – Царинската администрација би го олеснила решавањето на прашања како што се: Реформа и зајакнување на царински услуги, спроведување на мерки за намалување на времето на чекање на границата, гарантирање на авторски права и права од индустриска сопственост, борба против против економски и организиран криминал, како и измама и корупција, подобрување на внатрешната координација во рамките на царината, царинската администрација и другите поврзани тела за спроведување (вклучително и полицијата и судските органи) на неопходните правни и институционални мерки за да се обезбеди соодветна наплата и контрола на средствата.
Развој на политики, системи, процедури и инструменти на технологија компатибилна со барањата и стандардите на ЕУ – Обезбедување потребен капацитет за спроведување и спроведување на регулативите, вклучително и преку поврзување со релевантните компјутеризирани царински системи на ЕУ.
Создавање на соодветен капацитет за спроведување на специфичните правила предвидени во соодветните делови на законодавството, како што е делот за надворешна трговија, здравство и безбедност од страна на царинските органи – По пристапувањето, Северна Македонија, како и сите земји-членки на ЕУ, ќе применуваат иста тарифна стапка за стоки увезени од земји што не се членки на ЕУ. Исто така, по пристапувањето на Северна Македонија во Европската унија, македонските граѓани ќе можат да купат стоки во која било земја-членка на ЕУ и да ги увезуваат во Македонија без никакви царински давачки.
Намалување на цените – Со денот на членството во ЕУ, македонските граѓани ќе можат да купат производи со повисок квалитет од која било земја-членка на ЕУ, по многу пониски цени од денес. Царинската унија е единствена трговска област во која слободно се циркулираат сите стоки, без разлика дали се произведуваат во Европската унија или се увезуваат од трети земји, без никакви царински давачки.